Przedawnienie roszczeń z kredytu bankowego

Wiele osób zaciągających zobowiązania z kredytu bankowego zastanawia się, w jakim terminie przedawniają się sumy pieniężne, które muszą spłacić – zarówno kapitał główny jak i odsetki.

Zgodnie z przepisem art. 118 Kodeksu cywilnego termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 3 lata. Jest to zasada ogólna, która odnosi się zarówno do odsetek jak i do kredytu.

W orzecznictwie kwestia ta daty wymagalności kredytu nie jest jednak jednoznacznie rozstrzygnięta. Istnieją dwa główne stanowiska – opowiadający się za jednym z nich twierdzą, że kredyt składa się z rat, które są świadczeniami okresowymi – termin przedawnienia dla każdej raty biegnie zatem osobno. Jeśli instytucja finansowa w terminie trzech lat nie podejmie żadnych czynności w stosunku do dłużnika aby wyegzekwować należność, wówczas dług ulega przedawnieniu. Jeśli jednak zostaną podjęte czynności przez wierzyciela wówczas termin przedawnienia może ulec przerwaniu. Poglądy takie prezentowane są również w literaturze przedmiotu (np. Prawo umów w obrocie gospodarczym pod red. Stanisława Włodyki, Kraków 1995, s. 256, podobnie w orzeczeniu SN z dnia 17 grudnia 2008 r., I CSK 243/08, opubl. OSNC Nr 1/2010 poz. 16). Okazuje się więc, że wymagalność roszczeń z umowy kredytu powstaje z upływem następnego dnia po dniu płatności każdej z poszczególnych rat (czyli jak przy świadczeniach okresowych). Skoro poszczególne raty kredytu mają ściśle określoną datę spłaty, więc każda z rat przedawnia się po trzech latach począwszy od dnia, w którym powinna zostać spłacona zgodnie z zawartą umową. Innymi słowy przedawnienie każdej raty biegnie co do zasady osobno od momentu terminu jej płatności (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 23 kwietnia 2014 r., I ACa 1361/13, opubl. baza prawna LEX Nr 1458942).

Zwolennicy przeciwnej teorii twierdzą z kolei, że kredyt jest świadczeniem jednorazowym, a spłacanie rat nie czyni go świadczeniem okresowym, ponieważ cała kwota kredytu jest z góry określona, a kredytobiorca zaciągając kredyt, wie, jaką kwotę zobowiązuje się spłacać. Skoro zatem świadczenie z umowy kredytu jest świadczeniem jednorazowym, to termin jego wymagalności w rozumieniu art. 120 k.c. należy wiązać z datą ostatecznej spłaty zadłużenia (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 11 lipca 2012 r. I ACa 671/12, opubl. baza prawna LEX Nr 1254561, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 25 czerwca 2014 r, I ACa 551/14, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2008r. I CSK 243/08).

Osobno trzeba rozpatrzyć przypadek, w którym roszczenie banku o zapłatę zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub orzeczeniem innego odpowiedniego organu albo ugodą zawartą między stronami. W takim przypadku zgodnie z art. 125 k.c. roszczenie to „przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin tego rodzaju przedawnienia był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, należne w przyszłości (odsetki naliczane po wyroku) – ulega przedawnieniu po trzech latach”. Rozbieżności w określaniu okresu przedawnienia rozstrzyga wyrok Sądu Najwyższego sygn. akt. I CSK 197/13 z dnia 15 stycznia 2014. który potwierdził, że art. 125 k.c przewidujący 10 letni okres przedawnienia roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu jest przepisem szczególnym w stosunku do ogólnej zasady 3 letniego przedawnienia roszczeń okresowych z art. 118 k.c.

Odsetki przedawniają się oddzielnie za każdy dzień opóźnienia. Trzyletni termin przedawnienia odsetek za opóźnienie należy liczyć oddzielnie za każdy dzień opóźnienia. Odsetki za 2 marca 2008 r. przedawnią się z upływem 2 marca 2011 r. odsetki za 3 marca 2008 r. – z upływem 3 marca 2011 r. itd. Jeśli bank wypowie umowę kredytową i wyznacza termin do ostatecznej spłaty całości zobowiązania, kredyt staje się w całości wymagalny i zaczyna od tej daty biec termin przedawnienia.

Roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych powstaje z chwilą opóźnienia się dłużnika w spełnieniu świadczenia głównego tj. od dnia następującego po terminie płatności.

A zatem roszczenia z tytułu odsetek oraz należności z kredytu przedawniają się z upływem trzech lat od daty ich wymagalności. Istnieją jednak dwa stanowiska, które w odmienny sposób określają cechy kredytu. W zależności od przyjęcia jednej z tych koncepcji termin przedawnienia biegnie od daty wymagalności każdej poszczególnej raty bądź też od daty wymagalności całego kredytu.

Źródło:
http://leszekbloch.pl/w-jakim-terminie-przedawniaja-sie-odsetki/
http://inwestycje.pl/firma/Przedawnienie-odsetek-za-opoznienie-w-zaplacie;52015;0.html
http://www.vademecumpodatnika.pl/artykul_narzedziowa,322,0,2819,termin-przedawnienia-odsetek-od-kontrahentow.html